Jo Landheer

Profiel

Achternaam: Landheer
Roepnaam: Jo
Voornamen: Johanna Petronella
Geboren: 16-10-1900
Te: Rotterdam
Overleden: 07-10-1986
Te: Apeldoorn

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Jo Landheer niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Voor tweedehands boeken	Ook van Jo Landheer
Raban Internet Antiquariaat	Klik hier !

Naar Boven

Werk

Poëzie

Donkere vruchten

Aan P.C. Boutens (1921)
Golven (100 ex.) (1925)
Golven II (200 ex.) (1930)
Donkere vruchten (60 ex.) (1937)
Verzamelde gedichten (300 ex.) (1941)
Enkele nieuwe gedichten van Jo Landheer (50 ex.) (1950)
Verzamelde gedichten (uitgebreide herdruk) (1954)
Zestien gedichten (1964)
Verzamelde gedichten (bibliofiel, 10 ex.) (2005)
Ik wilde alleen de stilte toebehooren: leven en werken van Jo Landheer (1900-1986) (bibliografie én verzameld werk) (bibliofiel) (2005)

Verzamelde gedichten

Brieven:

9 brieven aan Jo Landheer in 'Een varend eiland. Brieven' van J. Slauerhoff (2016)

Overig non fictie:

In memoriam L. V. S. (1951)

Vertalingen/bewerkingen:

Walt Whitman, Toen ik hoorde aan het eind van de dag (bibliofiel, 25 ex.) (1978)

Bloemlezingen

'Gebloemleesd'

Poëzie:

2 gedichten in 'Lyriek', verzameld door J. Greshoff en A.F. Mirande (1928)
1 gedicht: 'Bij een doode moeder' in 'Kent uw dichters. gedichten van 100 dichters' (1932)
1 gedicht: 'Het huis waarin...' in 'Het Kind in de Poëzie', samengesteld en ingeleid door Dirk Coster (1935)
1 gedicht: 'De verlatenen' in 'Nieuwe geluiden. Een keuze uit de hedendaagsche poëzie, met een inleiding van Dirk Coster' (5e druk, 1941)
1 gedicht: 'Herten in de winter' in 'Dichteressen over de seizoenen' (bibliofiel, 100 ex.) (1945)
1 gedicht: 'De verlatenen' in 'Nieuwste dichtkunst', bijeengebracht door C.J. Kelk en Halbo C. Kool (1950)
6 gedichten in 'Spiegel van de Nederlandse poëzie door alle eeuwen 1900-1940', samengesteld door Victor E. van Vriesland (1953)
1 gedicht: 'April op de Veluwe' in 'Apollo's reis door Nederland. Een verzameling geografische gedichten', samengevoegd door Laurens van der Waals (1956)
1 gedicht: 'Octoberdag' in 'Dichters omnibus, tweede bloemlezing' (1956)
1 gedicht: 'Bekentenis' in 'De natuur' (serie: Beeldende poëzie), bijeengebracht door Adriaan Morriën (1959)
1 gedicht: 'Herten in de winter' in 'Schering en inslag', samengesteld door P. Maassen en J.G. Praas (2e druk, 1959)
2 gedichten in 'facetten der nederlandse poëzie (van Nijhoff tot Hensen)', samengesteld door Pierre H. Dubois, Karel Jonckheere en Laurens van der Waals (2e druk, 1959)
1 gedicht: 'Bekentenis' in 'Ritme en rijm deel 2', (Schoolradio, 1960)
1 gedicht: 'Bevrijding' in 'Literair akkoord 4', bijeengebracht door Hubert van Herreweghen, Bert Decorte en Adriaan van der Veen (1960)
1 gedicht: 'Bij een doode moeder' in 'De dichter en de dood', bijeengebracht door Chr. Leeflang (1961)
2 gedichten in 'Een nieuwe bundel verzen', verzameld door Dr. G. Kazemier (13e druk, 1967)
1 gedicht: 'Bij een dode moeder' in 'Een moederhart, een gouden hart. Dichters over hun moeder', verzameld door Gerrit Komrij (1973)
1 gedicht: 'April op de Veluwe' in 'Het klein heelal. Een bundel moderne gedichten voor het voortgezet onderwijs', verzameld door H. Doedens en P. Maassen (9e druk, 1978)
5 gedichten in 'De Nederlandse poëzie van de 19de en 20ste eeuw in 1000 en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (1980)
1 gedicht: 'Late bloei' in 'Zo diep heb ik van u gedronken, gedichten over de liefde', gekozen door Jan van der Vegt (1981)
1 gedicht: 'Dit is het bitterste op aarde...' in 'Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten (2 delen), samengesteld door C. Buddingh' en Eddy van Vliet (1982)
1 gedicht: 'April op de Veluwe' in 'Dit stroeve land: bloemlezing van poëzie over de Veluwe', samengesteld door Bert Paasman en Henk van der Vlist (1989)
1 gedicht: 'Bij een dode moeder' in 'De moeder. Een poëzie-bloemlezing', door Gerrit Komrij (1991)
1 gedicht: 'Weer zie ik' in 'Geen dag zonder liefde. Honderd jaar Nederlandse liefdespoëzie uit noord en zuid', samengesteld door Eddy van Vliet (1994)
1 gedicht: 'Dit is het bitterste op aarde...' in 'Ik heb alleen woorden. De honderd meest troostrijke gedichten over afscheid en rouw uit de Nederlandse poëzie', samengesteld door Hans Warren en Mario Molegraaf (1998)
1 gedicht: 'Dit is het bitterste op aarde...' in 'Groot verzenboek. Vijfhonderd gedichten over leven, liefde en dood. Een thematische bloemlezing uit de Nederlandstalige poëzie van de twintigste eeuw', samengesteld door Jozef Deleu (1999)
1 gedicht: 'De moerbeiboom' in 'Een boom is meer dan er staat, De 100 mooiste boomgedichten', samengesteld door Paul Geerts (2002)
1 gedicht: 'Dit is het bitterste op aarde...' in 'Lang leve de dood. Een bloemlezing in honderd en enige gedichten, samengesteld door Gerrit Komrij (2003)
5 gedichten in 'Komrij's Nederlandse poëzie van de 19de t/m de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten', verzameld door Gerrit Komrij (2004)
1 gedicht: 'Herten in den winter' in 'De vier jaargetijden. De mooiste gedichten over de seizoenen', samenstelling Henk van Zuiden (2011)
1 gedicht: 'Dit is het bitterste op aarde: 't leed' in 'Van heer Halewijn tot Hugo Claus. 222 klassiekers van de middeleeuwen tot de Vijftigers' samengesteld door Koen Stassijns en Ivo van Strijtem (2013)

Tonen

Tijdschriften

Helikon

Jo Landheer debuteerde met twee gedichten in 'Leven en Werken'. Ze was toen zeventien jaar.
Jo Landheer publiceerde in 'Elseviers Geïllustreerd Maandschrift', 'De Nieuwe Gids', 'De Nieuwe Stem', 'Proloog', 'De Gids', 'Maatstaf'.
Jo Landheer was van 1935 tot 1939 redactrice van 'Helikon'.

Over Jo Landheer

1 hoofdstuk: 'Verzen van den dood en gestorvenen' over 'Donkere vruchten' in 'Onderzoek en vertoog 2' van Victor E. van Vriesland (1958)
Gert Selles, 'Ik wilde alleen de stilte toebehooren: leven en werken van Jo Landheer (1900-1986)' (bibliografie én verzameld werk) (bibliofiel) (2005)

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

In 1956 kreeg ze een regeringsopdracht om de literaire nalatenschap en de brieven van P.C. Boutens te inventarisen. Ze kweet zich nauwgezet van deze taak.

Naar Boven

Literaire prijzen

Jo Landheer was lid van de jury voor:

Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1958

Opmerkingen:

Jo Landheer werd geboren in Rotterdam in een bemiddelde familie. Deze familie bracht de vakanties veelvuldig door op de Veluwe.
Ze ging naar de meisjes-HBS in Rotterdam.
In 1920 haalde ze het staatsexamen Grieks en Latijn. Ze ging daarna in Leiden klassieke talen studeren. Ze maakte deze studie niet af.
In 1928 raakte ze innig bevriend met de dichter J. Slauerhoff. Ze maakten plannen om te gaan samenwonen in Tanger, Perzië of op de Veluwe. De innige relatie eindigde, maar ze bleven bevriend. J. Slauerhoff noemde haar 'De Muze van de Veluwe'.
Jo Landheer had een relatie met de Wijchense beeldend kunstenaar Loki Ruijsch van Dugteren. In 1925 eindigde deze relatie.
Als haar ouders overleden zijn, haar vader in 1925 en haar moeder in 1939, gaat Jo Landheer op de Veluwe wonen, in landhuis De Schansenberg aan de Beekbergerweg in Loenen.
Jo Landheer was bevriend met P.C. Boutens en met Victor E. van Vriesland.
In 1946 vertrok Jo Landheer, samen met haar broer Bart, naar New York. Ze bleven er een paar maanden, maar kwamen toch weer terug naar Nederland.
Ze kreeg in 1975 én in 1982 een hersenbloeding.
Jo Landheer werd begraven op de begraafplaats van Loenen.

Naar Boven

Anderen over Jo Landheer:

Ik wil besluiten met de bespreking van een klein bundeltje van een jonge dichteres, in beperkte oplage en zeer fraai verzorgd dezer dagen verschenen, welk bundeltje voorlopig op zeer waardigen, schonen en eigen trant den kring sluit. Dat eigene is vooral gelegen in het accent van diepen eenvoud en naaktste, meest onopgesierde waarachtigheid, dat bij Jo Landheer het colloquium met den dood, of liever-gezegd met geliefde doden, verkrijgt. (Victor E. van Vriesland, Onderzoek en vertoog 2, blz. 308)
Zo wordt men niet beroemd‘, schreef Alfred Kossmann in een verlate necrologie over de dichteres Jo Landheer (Rotterdam 1900 - Apeldoorn 1986). Hij vroeg zich af waarom haar prachtige poëzie zo weinig bekendheid heeft gekregen. Landheer publiceerde slechts 92 gedichten in tijdschriften en zeven bescheiden bundeltjes. En van die zeven bundeltjes kwamen er op haar uitdrukkelijk verzoek slechts drie in de boekhandel. Bovendien verbood ze de uitgevers vaak recensie-exemplaren te versturen. Zo wordt men inderdaad niet beroemd. (Gert Selles, De Stentor)
Ik wilde alleen de stilte toebehooren is een boek over leven en werken van de dichteres Jo Landheer (1900-1986). Zij dichtte, zoals een schilder schildert. Stap voor stap zette ze met zo weinig mogelijk woorden een veelzeggende tekst in haar raamwerk. Tientallen, soms honderden malen werd het vernietigd of veranderd. De waardering was er echter niet minder om. Martinus Nijhoff prees haar poetische kleinoden, evenals Jan Campert, die haar op eenzame hoogte plaatste met Henriette Roland Holst-van der Schalk. Slauerhoff vergeleek haar beste gedichten met die van Rainer Maria Rilke en ontdekte iets van de volmaaktheid. 'Men zou zich geen woord anders wensen, het kan niet veel beter', aldus de schrijver/scheepsarts. Ook critici als Victor E. van Vriesland en Anthonie Donker bewonderden de poezie in haar fluistertoon. Poezie is in Landheers visie identiek aan stilte. (samenvattig in catalogus Koninklijke Bibliotheek)

Naar Boven

Mijn Favoriete citaat

Dit is het bitterste op aarde: 't leed,
Dat we onze doden deden bij hun leven.
In slapeloze nachten keert het weer
En dof aansuizend op de nachtwind beven
Krenkende woorden, achteloos gezegd,
En tedere, die ongesproken bleven.
(Jo Landheer, Dit is het bitterste op aarde ..., fragment)

Links:

Naar Boven

Bronnen o.a.

Vrij Nederland (01-11-1986)
Website van de Koninklijke Bibliotheek (mei 2022)

Naar Boven

Schrijversinfo.nl

Jo Landheer

Profiel

Werk

Poëzie

Brieven:

Overig non fictie:

Vertalingen/bewerkingen:

Bloemlezingen

'Gebloemleesd'

Poëzie:

Tijdschriften

Over Jo Landheer

Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)

Literaire prijzen

Opmerkingen:

Anderen over Jo Landheer:

Mijn Favoriete citaat

Links:

Bronnen o.a.