Anna Maria Moens
Profiel
| Achternaam: Moens Roepnaam: Anna Maria Geboren: 31-08-1775 Te: Amsterdam Overleden: 10-03-1832 Te: Ede Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Anna Maria Moens niet onder pseudoniem gepubliceerd. |
 |
| Voor tweedehands boeken | Ook van Anna Maria Moens |
| Raban Internet Antiquariaat | Klik hier ! |
Werk
Poëzie
- Dichterlijke bespiegelingen over Gods voorzienigheid, den dood, het graf, de opstanding en andere zedelijke onderwerpen (1795)
- Dichterlyke proeve over de vrindschap en het wederzien onzer vrinden in de eeuwigheid (1802)
- Lyk-zangen en graf-schriften op mr. Pieter Gerardus van Overstraten (1803)
- Iets ter gedachtenis van J.C. Lavater (1803)
Overige non-fictie
- Beschrijving van het godsdienstig en zedelijk karakter van Jezus Christus (1798)
- Zedenkundig schoolboek (1801)
- Zedekundig leesboek voor de school (heruitgave van 'Zedenkundig
schoolboek') (1829)
Vertalingen/bewerkingen
- Anna Maria Moens vertaalde stichtelijke geschiedenissen uit het Engels.
- J.L. Ewald, Korte natuur-preeken (1804)
- Elisabeth Sandham, De tweeling-zusters: of de Voordeelen van den godsdienst (1817)
- Barbara Hofland, De geschiedenis van eene officiers weduwe, en hare kinderen (1819)
- Tafereelen van eene Christelijke opvoeding, in briefwisseling tusschen moeder en dochter: benevens brieven aan Emilia (1822)
- Mogt het U behagen!, of Belangryke tafereelen geschetst door een’ landprediker (1828)
Bloemlezingen
Tijdschriften
- Pieter Johannes Uylenbroek nam werk van Moens op in 'Kleine dichterlijke handschriften' (1788-1809)
Over Anna Maria Moens
- Alida M.C. Koning, 'Anna Maria Moens 1777-1832' (ca. 1870)
- J.A. van der Schaft, 'Anna Maria Moens, een biografische schets' (scriptie) (1989)
- 1 hoofdstuk: 'Anna Maria Moens: Verlicht en gevoelig schoolleidster', aangevuld met één van haar gedichten in 'Met en zonder lauwerkrans: Schrijvende vrouwen uit de vroegmoderne tijd 1550-1850: Van Anna Bijns tot Elise van Calcar', hoofdredactie Riet Schenkeveld-van der Dussen (1997)
- Een hoofdstuk over Anna Maria Moens in Hans Heesen & Harry Jansen, 'Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland' (2001)
- Een hoofdstuk over Anna Maria Moens door Arno van der Valk in '1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis' (2013)
Diversen: (Zonder een schijn van volledigheid)
- De Koninklijke Bibliotheek bezit drie originele brieven van Anna Maria Moens aan Pieter Johannes Uylenbroek (1794-1796)
- Huize Kernheim komt voor in het Suske en Wiske-avontuur 227 'Het witte wief' (1991).
Prijzen/waardering
- 'Beschryving van het godsdienstig en zedelijk karakter van Jezus Chrsitus' werd door de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen in 1798 bekroond met zilveren erepenning.
- 'De zedekundige leesstof op de school' werd door de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen in 1800 bekroond met gouden erepenning.
- Erelid van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen.
Opmerkingen
- Anna Maria Moens werd in Amsterdam geboren. Niet in Hoorn, zoals vaak wordt vermeld. Het gezin verhuisde naar Hoorn toen Anna Maria vijftien jaar was, nadat haar vader was overleden en haar moeder hertrouwd.
- Anna Maria Moens bleef ongehuwd.
- Anna Maria Moens opende in 1801 een inrichting voor opvoeding van jonge dames op Wijhezigt bij Wijhe. In 1803 werd het officieel een kostschool. Rhijnvis Feith stuurde zijn kinderen naar deze kostschool.
- Bij regeringsbesluit van 29 Maart 1817 kreeg Anna Maria Moens een buitengewone akte van toelating als schoolonderwijzeres.
- In mei 1817 verplaatste zij dit opvoedingsinstituut naar
Huize Kernheim in Ede. Het werd in de loop der jaren een deftige
kostschool, met Zwitserse gouvernantes en een schoolgeld van
- toen al - duizend gulden per jaar.
Huize Kernhem - Met haar leerlingen ging ze 's zondags naar de kerk in Ede. De kinderen wandelden, zij reed in een laag ezelswagentje.
- Anna Maria Moens was bevriend met Rhijnvis Feith. Ze correspondeerde veel met de dichteres Petronella Moens. Ze waren geen familie, al schijnen ze elkaar in brieven wel als 'nicht' aangesproken te hebben.
- In september 1831 werd ze ziek. Anna Maria Moens overleed op Huize Kernheim.
- Anna Maria Moens werd begraven op de Paasberg (toen was dat nog in het open veld, op het hoogste punt van Ede). Een lijkkoets getrokken door zes paarden bracht haar op de Paasberg.
- Kwekelingen brachten geld bijeen voor een grafmonument. In het opschrift van het monument werden nogal wat taalfouten gemaakt. Deze zijn later hersteld. Wel staat er nog de foute geboortedatum 31-08-1777.
 |
 |
 |
 |
 |
- Haar opvolgster wist de goede naam van de kostschool niet te behouden. Na enkele jaren werd de school gesloten. Op 13 maart 1868 werd het terrein met daarop het grafmonument aan de gemeente geschonken, op voorwaarde dat de gemeente het zou onderhouden. De gedenkzuil is nu een Rijksmonument.
 |
 |
Anderen over Anna Maria Moens
- De kerkgang van Anna Maria Moens had altijd veel bekijks en zorgde voor enige hilariteit onder de dorpsbewoners. Ze reed in een laag ezelswagentje, daarachter kwamen de leerlingen netjes twee aan twee, gecontroleerd door het spiedend oog van de meesteres. (Ede, de stad en de ruimte)
- In 1830 deed een droevige tijding een huivering door letterkundig Nederland en Vlaanderen varen; Jufvr. Moens was overleden. Maar al snel maakte de huivering plaats voor opluchting. Want wat bleek? Niet de alom gerespecteerde blinde dichteres Petronella Moens was overleden, maar, zoals Petronella later zelf tegen haar vrienden vertelde, haar nicht, de dichteres en kostschoolhoudster Anna Maria Moens! De reeds gepubliceerde rouwzangen werden keurig gerectificeerd, waarna de zaak als een amusant misverstand terzijde werd geschoven. Aan Anna Maria werden verder geen woorden meer vuil gemaakt. Onbekend maakt onbemind. (Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland, blz. 149)
- Een boeiende, intellectuele en diepgelovige vrouw. Ze schreef, tekende en musiceerde. Maar haar hart lag bij het onderwijs. Zij wilde kinderen uit de lagere klassen van de maatschappij door onderwijs verheffen tot deugdzame burgers. (Tonny Meijerman, Gelderlander, 07-02-2009)
Oude prentbriefkaart van het monument.
Toen nog met een hekje (en nog niet wit).
Links
- Raban Internet Antiquariaat - voor tweedehands boeken van Anna Maria Moens
- DBNL - Anna Maria Moens
- Cultureel Erfgoed - Anna Maria Moens
- Instituut voor Nederlandse Geschiedenis - Anna Maria Moens
- Edenaar - Anna Maria Moens
- Website gemeente Ede - Anna Maria Moens
Bronnen o.a.
- Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland (2001)
- Gelderlander (07-02-2009)
- Div. internet (zie 'links')
- Gees Bartels-Martens, ABC daar begint het mee. Jeugdliteratuur van Overijssel (2016)
- Website van de Koninklijke Bibliotheek (november 2018)
