• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

J.W. Schulte Nordholt

Profiel

Achternaam: de Jong Roepnaam: Max Voornamen: Max Jelle Geboren: 25-12-1917 Te: Wageningen Overleden: 10-06-1951 Te: Amsterdam

En eenmaal tot mijn vaad'ren weggedaan,
zal ik met hen onder de groene bomen,
onder de bomen aller eeuwen gaan.
(De lijn der geslachten (fragm.), Levend landschap, blz. 17)

Pseudoniem(en): J.W. Schulte Nordholt debuteerde tijdens de Tweede Wereldoorlog onder het (doorzichtige) pseudoniem W.S. Noordhout.

Werk

Poëzie

• Het bloeiend steen (illegaal verschenen ) (1943)
• Levend landschap (1950)
• Tijd voor eeuwigheid (1953)
• Het Landvolk (met Guillaume van der Graft, Jan Wit, Muus Jacobse en Ad den Besten) (1958)
• Het eenvoudig gezaaide (1958)
• Een lichaam van aarde en licht (1960)
• Gezicht op Zuid-Holland (1961)
• Het weefsel Gods (1965)
• Achter een muur van licht (1967)
• Family of man (1972)
• Contrafacten, gedichten op reis en thuis (1974)
• Een wankel evenwicht (1986)
• Verzamelde gedichten (1989)
• Aan mijn tongval te horen (1994)
• Aan de rivier (2014)

Proza

• Een tuin in het water: reizen in Engeland (1960)

Dagboeken

• Pools dagboek (1967)

Overig non-fictie

• De tuin der Hesperiden (proefschrift) (1951)
• Het volk dat in duisternis wandelt: de geschiedenis van de negers in Amerika (1956)
• Als ziende den Onzienlijke (1959)
• Abraham Lincoln (1959)
• Rassendiscriminatie (1961)
• Het Onze Vader (met J.T. Wiersma) (1961)
• Een staatsman in het rijk der letteren (1963)
• Zeven revoluties (met anderen) (1964)
• Rassenproblemen en burgerrechten in de Verenigde Staten (1965)
• Amerika: land, volk, cultuur (1965)
• De Verenigde Staten: het grote experiment (1965)
• Een dichter in de politiek (1966)
• Martin Luther King : profeet der menselijkheid (1968)
• In de schaduw van een groot licht: de negerrevolutie in Amerika. Het zuiden, 1954-1966 (1971)
• Het kerkelijk lied (1972)
• Amerika's groei tot internationale verantwoordelijkheid (herdruk, 1975)
• Amerika: spiegel en vergrootglas van het westen (1976)
• Dit is Amerika: portret van de Verenigde Staten (met anderen) (1976)
• Voorbeeld in de verte: de invloed van de Amerikaanse revolutie in Nederland (1979)
• Zwolle, 'n terugkiekertien (rede) (1980)
• Tot ik John Adams leerde kennen: een schets in woord en beeld van John Adams' diplomatie in de Nederlanden, 1781-82, & van zijn huis in Quincy, Massachusetts (1982)
• A bilateral bicentennial: a history of Dutch-American relations, 1782-1982 (met Robert P. Swierenga) (1982)
• De historicus tussen verbeelding en werkelijkheid (afscheidscollege) (1983)
• Triomf en tragiek van de vrijheid: de geschiedenis van de Verenigde Staten van Amerika (1985)
• FDR's place in past and present: an evaluation forty years after his death (met Leon Gordenker) (1986)
• Woodrow Wilson, professor of profeet: het raadsel van zijn rhetoriek (1987)
• Ad fontes (1990)
• Woodrow Wilson: een leven voor de wereldvrede (1990)
• De mythe van het Westen: Amerika als het laatste wereldrijk (1992)
• Het woord brengt de waarheid teweeg: essays over literatuur en werkelijkheid (1992)
• Hoe ziet het geweten er uit? (1993)
• Mens tussen hemel en aarde. Opstellen op het snijvlak van godsdienst, cultuur en samenleving (1996)

Vertalingen

• Thomas a Kempis, De navolging van Christus (1954)
• Met Guillaume van der Graft, Jan Wit, Muus Jacobse en Ad den Besten kwam J.W. Schulte Nordholt in de jaren vijftig vijf jaar lang enkele weken samen op de Pietersberg in Oosterbeek om, in opdracht van de Synode van de Hervormde Kerk, te werken aan een psalmberijming. Van Schulte-Nordholt zijn 79 bewerkingen opgenomen in het Liedboek voor de kerken.
• Hymnen en liederen: een bloemlezing uit de Latijnse gezangen en gedichten van de kerk der eeuwen (1964)
• Uit de werkplaats van het liedboek (met anderen) (1974)
• Psalm CXXXI in zeven Nederlandse berijmingen: Souter liedekens, Marnix, Petrus Datheen, Vondel, Voet, Gabriël Smit, Schulte Nordholt & Jan Wit (1975)
• In zijn voetspoor: kruisweg (met een vert. van het Stabat Mater opgenomen uit: Hymnen, door J. van Biezen en J.W. Schulte Nordholt) (1976)
• Frederick Buechner, Godric (met Anne Schulte Nordholt) (1984)
• De stille droeve mensenmelodie / The still sad music of humanity (samenstelling en vertaling) (1995)
• Waarom wil je dat ik zing? (Vertalingen van Griekse en Latijnse hymne) (1995)

Vertaald:

• The people that walk in darkness (Engelse vertaling van 'Het volk dat in duisternis wandelt' door M.B. van Wijngaarden) (1960)
• The Dutch republic and American independence (Engelse vertaling van 'Voorbeeld in de verte' door Herbert H. Rowen) (1982)
• Woodrow Wilson: a life for world peace (Engelse vertaling van 'Woodrow Wilson: een leven voor de wereldvrede' door Herbert H. Rowen) (1991)
• The myth of the West: America as the last empire (Engelse vertaling van 'De mythe van het Westen' door Herbert H. Rowen) (1995)

J.W. Schulte Nordholt schreef een inleiding/uitleiding voor

• H.L. Leffelaar, Het kaartenhuis in Dixie: blanken en negers in Amerika's 'Deep South' (1958)
• Ulrike Himmelheber, Zonder muziek waren wij slaven: leven en liefde onder de negers (1958)
• Rosey E. Pool, Ik ben de nieuwe neger: gedichten, rijmen, liedjes en dokumenten uit 300 jaar verzet van de Amerikaanse neger (1965)
• Alistair Cooke, Amerika: een fascinerend relaas over 200 jaar Verenigde Staten (1976)
• J. T. Wiersma, Zo maar een gemeente (1979)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• J.W. Schulte-Nordholt publiceerde in 'Ad Interim', 'Columbus', 'Wending', 'Ontmoeting', 'De Nieuwe Stem', 'Maatstaf', 'Woordwerk'.

Over J.W. Schulte Nordholt

• Een hoofdstuk over J.W. Schulte Nordholt: 'Vertalend dichten' in 'Twintig poëziekritieken' van Martien J.G. de Jong (1966)
• 1 gedicht: 'Thomas' met een verklaring in 'Geloven in gedichten' van H. van der Ent (1980)
• J.F. Heijbroek, A. Lammers, A.P.G. Jos van der Linde (redactie), 'Geen schepsel wordt vergeten: liber amicorum voor Jan Willem Schulte Nordholt ter gelegenheid van zijn vijfenzestigste verjaardag' (1985)
• 1 hoofdstuk over J.W. Schulte Nordholt in 'Schrijvers in Overijssel: De plaats, de plek' van J. Heymans (2000)
• Menno Steenhuis, 'Voor de vrijheid geschapen: flitsen uit het leven van Jan Willem Schulte Nordholt, historicus en dichter' (2001)
• Een bijdrage over Jan Willem Schulte Nordholt in 'Kritisch Lexicon van de Nederlandstalige Literatuur na 1945' door Henk van der Ent (november 2001)
• H.W. van den Doel & M.E.H.N. Mout, 'Van Muller tot Wesseling : honderdnegentien jaar algemene geschiedenis in Leiden' (2002)
• Krijn de Jong bespreekt het gedicht 'Blumhardt' in 'Gedicht gedacht. 58 gedichten met het hart gelezen' (2008)

Diversen

• Teksten van Jan Willem Schulte Nordholt in 'Twintig Franse kerstliederen: met Franse en Nederlandse tekst, bijeengebracht en geredigeerd door G. van Ravenzwaaij, bewerkt voor zang en klavier door Willem Andriessen, Henk Badings, Andries de Braal e.a. (1949)
• 'Lustrumboek uitgegeven ter gelegenheid van het derde lustrum van het Rijnlands Lyceum te Wassenaar, 1936-1951/52', samengesteld door een commissie bestaande uit: A. Landers, Dr. J.W. Schulte Nordholt, Wim Brussaard, Beppie Gelpke en Iep van Royen (1952)
• 'Witboek voor een vijftiger', opgedragen aan Jan Wit (redactie, met A. den Besten) (1964)
• J.W. Schulte Nordholt schreef bijdragen voor ' Universele wereldgeschiedenis. Dl. 11: De wereld van heden II' van Golo Mann (1978)
• R. Schefold, J. W. Schoorl and J. Tennekes (redactie), 'Man, meaning and history : essays in honour of H. G. Schulte Nordholt' (1980)
• J.W. Schulte Nordholt schreef bijdragen voor 'The Dutch in North-America: their immigration and cultural continuity' van Rob Kroes en Henk-Otto Neuschäfer (1991)
• ' Dienstbaar doch dichterlijk: liber amicorum voor Ad den Besten' (redactie met Elly Buelens, W.G. Overbosch) (1993)

Literaire prijzen

• Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 1952 voor 'Levend landschap'
• Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1961 voor 'Een lichaam van aarde en licht'
• Boekenmarkt-prijs 1965
• KRO poëzieprijs voor 'Maan-dicht'
• J.B.Th. Spaanprijs 1993

J.W. Schulte Nordholt was lid van de jury voor:

• Dr. Wijnaendts Francken-prijs 1957, 1983
• Reina Prinsen Geerligs-prijs 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1962
• Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam 1958
• Boekenmarkt-prijs 1960
• Essayprijs van de gemeente Amsterdam 1961
• P.C. Hooftprijs 1961, 1963
• Prijs der Nederlandse Letteren 1965
• Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs 1965, 1966, 1967, 1968, 1969

Opmerkingen

• J.W. Schulte Nordholt was de jongste in een gezin met zes kinderen. Zijn vader grossierde in suikerwaren.
• Hij groeide op in Wezep.
• J.W. Schulte Nordholt ging naar het Christelijk Gymnasium in Zwolle. Hij haalde zijn examen in 1941.
• In 1941 werd hij met zijn broer Johan opgepakt wegens het verspreiden van 'Vrij Nederland'. Hij zat gevangen in Scheveningen (Hier schreef hij de gedichten van zijn eerste bundel) en daarna in gevangenissen in het Roergebied in Duitsland. Hij heeft nog lang angstdromen over de oorlog gehad.
• Hij is gereformeerd opgevoed, maar sloot zich aan bij de hervormde kerk.
• J.W. Schulte Nordholt studeerde geschiedenis in Amsterdam, o.a. bij Jan Romein. Hij promoveerde in 1951 op het onderwerp: 'De Tuin der Hesperiden'.
• J.W. Schulte Nordholt was leraar heschiedenis aan het Rijnlands Lyceum in Wassenaar, waar hij ook woonde.
• In 1963 werd hij lector in de Noord-Amerikaanse cultuur aan de Rijksuniversiteit in Leiden.
• In 1983 stopte hij om gezondheidsredenen met werken.
• J.W. Schulte-Nordholt overleed aan een hartaanval. Hij werd op 21-08-1995 in familiekring begraven op de Begraafplaats 'bij de dorpskerk' (graf 257) aan het Plein in Wassenaar.

Anderen over J.W. Schulte Nordholt

• Begaafd dichter, die, na een aarzelend debuut, zuivere geciseleerde poëzie schreef, welke weliswaar ietwat koel aandoet, doch klassiek van inspiratie is. (Lectuur repertorium, 1954, blz. 2217/2218)
• Als je de boekenweekuitgave voor de jeugd, De Muze en het Meisje te pakken kunt krijgen - drie kwartjes - laat het dan niet na, er staan prachtige verzen in, en niet zo heel bekende. Schulte Nordholt's 'Je schrijft ik wacht op jou, en dat betekent' is een heerlijk liedje. (Willem Wilmink, Zelfportret in brieven, blz. 31, 15 juni 1957, aan Gerard Willemsen)
• Poëzie die zingt, een betere omschrijving kan men het dichterlijk werk van J.W. Schulte Nordholt, onlangs bijeen gebundeld in 'Verzamelde gedichten', eigenlijk niet geven. Het verrast niet bij een van de belangrijkste auteus (en vertalers) van het kerklied. Binnen de huidige Nederlandse poëzie is de liedachtige tekst echter een uitzondering geworden. Schulte Nordholt heeft dan ook nooit aan enige poëtische mode geooferd, zijn Poëzie komt uit het hart, meer dan uit het hoofd. (Rob Schouten, Trouw, 01-06-1989)
• Groot moet het aantal studenten dat in Leiden van zijn colleges genoten heeft: in de verschillende portretten die er in de loop der jaren van hen geschreven zijn wordt zijn meeslepende stijl van lesgeven geroed. Hij verklaarde die uit zijn loopbaan als leraar geschiedenis aan een middelbare school. Leerlingen moet je voor je winnen met een mooi verteld verhaal, en studenten niet minder. (Michaël Zeeman, Volkskrant, 18-08-1995)

Mijn favoriete citaat

Misschien dat ik hem nog om raad kan vragen.
Hij is toch meer in mij dan ik wel wist.
Hij kan mij niet meer op de schouders dragen,
maar soms komt hij mij tegen in de mist
en wandelt hij nog in mijn zomerdagen.
(J.W. Schulte Nordholt, In memoriam patris (fragm.), Levend landschap, blz. 18)

Bronnen o.a.

• Lectuur repertorium (1954)
• Lexicon van de Nederlandse literatuur (1978)
• Querido's letterkundige reisgids (1983)
• Spectrum Nederlandstalige auteurs (1985)
• Prisma van de pseudoniemen (1992)
• Hans Heesen e.a., Waar ligt Poot? (1997)
• J. Heymans, Schrijvers in Overijssel (2000)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (januari 2024)