• Home
• Bibliografiëen
• Citaten
• Weblog
• Raban

• Profiel
• Werk
• Opmerkingen
• Anderen Over
• Bronnen

J. Stamperius

Profiel

Achternaam: Stamperius
Voornaam: Jacob
Geboren: 08-04-1858
Te: Wilhelminadorp
Overleden: 22-01-1936
Te:Zeist

Pseudoniem(en): Voor zover mij bekend heeft Jacob Stamperius niet onder pseudoniem gepubliceerd.

Werk

Proza

Voor kinderen:

• Het veerhuis aan de Ooster-Schelde: een verhaal voor de jeugd (1888)
• De sasmeester en zijn pleegzoon (1889)
• Frans Naerebout: de Loods Van Vlissingen (1890)
• De boerenknecht (1893)
• De ondergang van Reimerswaal (1896)
• 't Verhaal van den toren van Zierikzee (1898)
• Drie Japen-serie
  - Drie kwajongens (1891)
  - Een week vol avonturen (1893)
  - De oude veldwachter (1897)
  - De ezel van den bakker (1899)
  - Jongensleven (1901)
  - Drie jongens op een schip (1903)
  - Toen ik veertien was (1904)
  - In oorlogstijd (1906)
  - Mijn reis naar Den Haag (1907)
  - Van drie jongens en een vrijen zaterdag (1910)
• Keetje (1899)
• Heintje (1901)
• De ezeljongen van Arco (1903)
• Met ons vijven (1903)
• Vaders geheim (1905)
• De mantel der marketentster (1905)
• De klompenmaker en de prinses (1905)
• Van de oude juffrouw, het kleine meisje en het hondje Flaks (1905)
• Blinde Trieneke. (1907)
• Mijn reis naar DEn Haag (1907)
• De bootsman op 't Gardameer (1908)
• Ons genoegen (1908)
• Teunis in de groote stad (1908)
• Tòch Oranje boven! (1909)
• De herberg in het Sarca-dal (1911)
• Neêrland weer vrij: het verhaal van den ouden Gerritsen (1913)
• Helden (1914)
• Alfons, de kleine Belgische vluchteling: een verhaal uit het begin van den oorlog (1917)
• Nederland en Oranje zijn één (1919)
• Met de Rembrandt naar Genua (1920)
• De helden van onze kusten (1920)
• Door de Zwitsersche bergen: een reisverhaal (1921)
• Janneman en de droomkabouter (1921)
• Lotte (1922)
• St. Nicolaas te Zierikzee (1925)
• Tusschen de roode en zwarte tonnen (1932)

Schoolboeken

• Nieuw leesboek voor de lagere klassen der volksschool (3 delen) (1900)
• Nieuw leesboek voor de middelklassen der volksschool (3 delen) (1901)
• Nieuw leesboek voor de hoogere klassen der volksschool (3 delen) (1905)
• De schooltuin: een handleiding voor het onderwijs in plantkunde op de lagere school (1905)
• Handleiding bij het Eenvoudig taalboek voor de volksschool: het schrijven zonder fouten (1909)
• Karakter - Kennis - Kunst voor de Lagere School (meerdere delen) (met anderen) (1928)

Overig non-fictie

• Rapporten der beide commissiën voor Schoolbibliotheken, benoemd door de Afdeeling 'Amsterdam' van het Nederlandsch Onderwijzers-Genootschap: 1887 en 1892, met de herziene boekenlijst van 1887 en een reeks beoordelingen van sedert verschenen kinderboeken (met Eli Heimans) (1892)
• Wilskracht en genie: tafereelen uit het leven van Edison (1892)
• Abel Tasman (1893)
• De luchtballon (1894)
• Bij de kroning onzer koningin: een boek voor Neêrlands jeugd (1898)
• Ons vorstenhuis: een boek voor Neêrlands jeugd (1902)
• In de natuur: kijkjes in 't natuurleven voor ouders en opvoeders (1905)
• Over kinderlectuur (1910)
• Het leven van Michiel Adriaansz. de Ruyter (1931)
• Het leven van Willem van Oranje (1933)

Vertalingen/bewerkingen

• Drie jaren in het ijs: de Noordpooltocht van Fridtjof Nansen (1897)
• Uit het wonderland: vertellingen uit de 1001 nacht (10 delen) (met H.J. Krebbers) (1899-1905)
• Met generaal de Wet in 't veld: de strijd tusschen boer en Brit, den boerengeneraal C.R. de Wet naverteld door J. Stamperius (1903)
• G. Engelberts-Gerrits, Het leven van de Ruyter (1907)

Bewerkt:

• De drie Japen, bewerkt door M.J. Molanus-Stamperius (1946)

J Stamperius schreef een voorwoord voor

• H.J. Krebbers, Willem van der Veen (1896)

Bloemlezingen

Tonen

Tijdschriften

• Jacob Stamperius publiceerde in 'Het nieuwe schoolblad', 'Voor 't jonge volkje', 'Ons blaadje', 'Onze kinderen', 'Ons genoegen'.
• Jacob Stamperius was redacteur van 'Ervaringsopvoedkunde'.

Over J. Stamperius

• Een bijdrage over Jacob Stamperius in 'Lexicon van de jeugdliteratuur' door Janneke van der Veer (februari 2000)
• Een hoofdstuk over Jacob Stamperius in Hans Heesen & Harry Jansen, 'Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland' (2001)
• Carolien van Welij, Voedsel voor hoofd en hart, Jacob Stamperius en zijn Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd (scriptie, 2002)

Diversen

• L.J. Veerman, 'Stamperius Bibliotheek. Beredeneerde Catalogus van de Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd' (1900)
• L.J. Veerman, 'Stamperius Bibliotheek. Catalogus' (1904)
• E.J. Bosch Jbzn., 'Boeiende Jongens- en Meisjesboeken vindt ge in de Stamperius Bibliotheek' (1921)
• E.J. Bosch Jbzn., 'Onze Keurcollectie uit de Stamperius-Bilbiotheek' (z.j.)
• In Wilhelminadorp is een school naar hem genoemd.

Opmerkingen

• Jacob Stamperius werd in 1858 geboren in Wilhelminadorp (bij Goes). Hij was een zoon van Jacob Stamperius (bakker) en van Johanna de Keijzer. Jacob had vier broers en twee zussen.
• Jacob Stamperius trouwde in 1883 met Grietje Blokland. Ze kregen een dochter. Zij schreef later, als M.J. Molanus-Stamperius ook enkele kinderboeken). Zijn vrouw overleed. In 1920 volgde een tweede huwelijk met Maria Balk. Ook uit dit huwelijk kreeg hij een dochter.
• Jacob Stamperius was onderwijzer in Aalsmeer, Haarlem en Alkmaar. In 1880 werd hij schoolhoofd in Amsterdam. In 1903 werd hij schoolopziener in Baarn.
• Jacob Stamperius vond dat kinderen geen respect meer hadden, ook niet voor hun leraren en onderwijzers (rond 1900!). Dit kwam gedeeltelijk doordat ze de verkeerde boeken lazen. Hij verwierp bijvoorbeeld de boeken van Jules Verne en de indianenverhalen van Gustave Aimard. Uit de boeken leren de kinderen geen trouw en humaniteit, maar pseudo-wetenschap, dwaze en nutteloze zaken en sensatiezucht.
• Jacob Stamperius stelde aan jeugdboeken de volgende eisen:
  - Een kinderverhaal moet boeiend zijn
  - Het kinderboek moet voedsel bieden aan hoofd en hart
  - Een kinderboek moet nuttige kennis aankweken
  - Een kinderboek mag een kind niet verzoeking brengen het kwaad toe te juichen
  - Een kinderboek moet ieders goedsdienstige overtuiging eerbiedigen
• Met deze eisen als uitgangspunt schreef hij zelf kinderboeken en stelde hij 'De Nieuwe Bibliotheek voor de Jeugd' (oorspronkelijke lectuur, bestemd voor knapen en meisjes van elf- tot veertien á vijftien jaar) samen. Deze reeks werd in 1918 omgedoopt tot 'Stamperius-Bibliotheek'. Ze verscheen bij uitgever W.H.J. van Nooten. De reeks bestond tot de Tweede Wereldoorlog en kende zo'n 160 delen. Hij was ook redacteur van de serie 'De Kindervriend' van uitgeverij Sijthoff.
• Bekend werd zijn serie 'De drie Japen'. Deze boeken zijn deels autobiografisch. Stamperius zelf is in deze serie 'Jaap van den bakker'. De andere 'Japen' zijn J.M. Clinge Doorenbos (Jaap van den dominee) en Jacob Ossewaarde (Jaap van den schipper).
• Jacob Stamperius woonde in Zeist aan de Woudenbergseweg 11 en aan het Broederplein (nr. 19).
• Jacob Stamperius werd op 27-01-1936 begraven op het kerkhof van de Evangelische Broedergemeente aan de Zinzendorflaan in Zeist (nr. 1214, rij 3, graf Oost 1).(vak O1, rij 17, graf 06? - volgens de gemeente!)

Anderen over J. Stamperius

• Als een der volmaakste vormen van litteratuur werden ons altijd de boeken van Stamperius aangeboden. Het meerendeel der leerlingen nam, gelooven wij, alvorens de eerste bladzijde op te slaan, er zijn pet voor af. Desondanks ... werden ze veel en graag gelezen. (Theo Thijssen in een in memoriam in de Nieuwe Apeldoornsche Courant)
• Schreef een 50-tal lichtjes verouderde boeken voor de jeugd, waarvan de voornaamste kwaliteit is, dat ze de lezer boeien, zonder in het gewone euvel - het vleien van de jonge lezer door het vertellen van kwajongensstreken - te vervallen. Ze vertonen bovendien bijna telkens een paedagogische inslag. Hun neutraliteit is zeer opvallend. (Lectuur repertorium, 1954, blz. 2341)
• De stijl van Stamperius is vlot en toegankelijk. De boeken hebben over het algemeen een eenvoudige structuur. Ook de minder geoefende lezer zal er zonder al te veel moeite zijn weg in hebben kunnen vinden. (Janneke van der Veer, Lexicon van de Jeugdliteratuur, februari 2000)
• Nieuwsgierig geworden naar de Drie Japen-boeken, die pakkende titels dragen zoals Drie jongens op een schip en Toen ik veertien was, vertrekken we naar De Slegte. Er schijnt een stapeltje uit de Stamperius-Bibliotheek aanwezig te zijn en inderdaad, er staan minstens twintig delen zodat het toch nog moeilijk kiezen wordt. Bij het afrekenen zegt een naast ons staande oudere dame, die onze titel Drie kwajongens van Stamperius naast de kassa ziet liggen, met een doorrookte stem en een olijke knipoog tegen ons: 'Da's pas lezen!'. (Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland', blz. 196)
• Maar gelukkig wist hij ook wat wél als deugdelijk kon worden aangemerkt. Het schoolhoofd ventileerde zijn ideeën op tal van plekken en kreeg daardoor weldra de reputatie van kinderboekenexpert. Het bracht uitgever W. van Nooten uit Schoonhoven op het idee een jeugdserie op de markt te brengen, bedoeld voor schoolbibliotheken. Stamperius werd gevraagd de serie te redigeren. Het is deze Nieuwe bibliotheek voor de jeugd (het eerste deeltje, De stroopers, verscheen in 1887) die zou uitgroeien tot een van de meest succesvolle kinderboekenseries van de negentiende eeuw. En dat was niet in de laatste plaats te danken aan Jacob Stamperius. Uiteindelijk werd de serie dan ook omgedoopt tot de Stamperius-bibliotheek. (Truska Bast, website Nationale Scriptieprijs 2002)

Bronnen o.a.

• Lectuur repertorium (1954)
• Lexicon van de jeugdliteratuur (februari 2000)
• Hans Heesen & Harry Jansen, Pen in ruste. Schrijversgraven in Midden-Nederland (2001)
• Website van de Koninklijke Bibliotheek (januari 2024)